५३ औं अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता तथा ४० औँ राष्ट्रिय शिक्षा दिवस २०७६ “हामी सबैको प्रण, सार्वजनिक शिक्षा प्रणालीको सवलीकरण” भन्ने आदर्श वाक्य सहित आज विश्वभरी मनाई रहेका छन् । विश्वका आम नागरिकलाई साक्षर बनाउनको लागि र वर्षभरीको साक्षरताको मापन गर्नका लागि साक्षरता दिवस मनाइन्छ । यसै अवसरमा नेपालमा शिक्षा दिवस मनाउने गरी आज अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता दिवस तथा शिक्षा दिवसको अबसरमा सबैमा हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्दछाँै । साथै समान शिक्षा, सबैका पहँुच शिक्षामा कहिले र गराउने को जिम्मेवार भन्ने विषयमा भने प्रश्न हामी सबैको माझमा छ । समान शिक्षा, गुणस्तरीय शिक्षा सबैको पहँुचमा कहिलेसम्म हुन सक्ला ?
नेपाल विकासन्मोख देश हो । नेपालमा शिक्षा नीति तथा शिक्षाको प्रकार विभेद पूर्ण नै छ । एउटा विद्यालय हुने खानेहरुका बाल बाच्चाले अध्ययन गर्ने छ । एउछा अनिवार्य शिक्षाको नाममा अध्ययन गर्ने एउटा शिक्षा नीति छ । समाजमा धनी समुदायका मानिसहरुले अध्यापन गराउने विद्यालय महंगा र सुविधा युक्त पनि छन् तीनीले त्यसै प्रकारका शिक्षा पनि प्राप्त गरिरहेका छन् । तर ग्रामीण भेग, दुरदराजका विद्यालयहरु सरकारको नीति अनिवार्यताको शब्दले मात्रै सञ्चालन गरिएको विद्यालयहरु पनि छन् । नेपालमा सरकारकै लगानीमा एउटै शिक्षा नीति र एउटै प्रकृतिको विद्यालय स्थापना हुन जरुरी छ । जबसम्म नेपालमा दुइ्रकारका शिक्षालय र शिक्षा नीति रहन्छ तव नेपालको शिक्षामा समान प्रकार हुन सक्दैन । नेपालको शिक्षा नीति सुधार गर्नका लागि समान शिक्षालय र समान शिक्षा नीति हुन अनिवार्य छ । अर्काे कुरा बैज्ञानिक र व्यवहारिक शिक्षाको कुरा भाषणमा मात्रै होइन नीति तथा कार्यक्रममा हुन जरुरी छ । नेपालमा पछिल्लो समयमा व्यवहारिक शिक्षाका लागि विभिन्न प्राविधिक विषयमा अध्यापन गराइदैछ । तर प्राविधिक पनि भविस्यमा शैक्षिक वेरोजगार उत्पादन गर्ने थलोको रुपमा हुन सक्छ । त्यसतर्फ पनि ध्यान दिन आवश्यक छ । शिक्षा नीतिका सन्दर्भमा संघ र प्रदेश र स्थानीयतहमा अझै सहकार्य हुन जरुरी छ । देशलाई एउटा शैक्षिक नमूना देश बनाउने हो भने सबैलाई एउटा बुझाई र स्प्रीटमा काम गराउन सक्नु पर्दछ ।
हाम्रो देशको शिक्षाले सबैलाई रोजगार मात्रै होइन स्वरोजगार बनाउने तिर ध्यान दिनु पर्दछ । सबै शिक्षाको ज्योती पाउन् । सबैलाई समान शिक्षा, समान व्यवहार होस् । शिक्षा देशको मुख्य आधार हो । त्यस तर्फ सबैको ध्यान जावस, असामान शिक्षा असामान व्यवहारको अन्त्य होस् । धनी र गरिवले अध्ययन गर्ने विद्यालय र शिक्षा एक प्रकारको होस् यही छ शुभकाना ।
